Ana Sayfa

‘Aşk, olmayınca, Meşk olmaz!’

Hoca’ya Meşk’i sorduk, şöyle anlattı:

Meşk, gelenekde mûsikînin ve daha birçok başka san‘atın, öğretim ve kuşakdan kuşağa aktarım yöntemidir. Kökeni binlerce yıl öncesine dayanan bu yöntemde  öğrenici, öğreticiden o san‘atın teknik yanlarının yanı sıra uygulayıcılarının geleneklerini, tarzlarını ve davranışsal kodlarını da öğrenir. Öğretici ve öğrenici arasında bire-bir iletişim ve etkileşime dayanan bu yöntem şöyle uygulanır:

Öncelikle meşke başlamak isteyen öğrenici, meşk edeceği alanın öğreticilerinden birini seçer, ona başvurur ve meşkine katılmak istediğini söyler. Öğretici ise, meşk için başvuran öğrenicinin uygunluğunu inceler, ölçer, tartar ve değerlendirir. 

Meşk’e öğrenici kabûl etmenin bir çok şartı vardır; ancak birinci şartı ‘Aşk’dır. Çünki öğrenici, Meşk’e başladıktan sonra, meşkinden başka her şeyi gözünden, gönlünden ve hayâtından çıkararak, gece gündüz meşkine yoğunlaşmalıdır. Büyük fedâkârlıklar gerektiren bu uzun yolculuk, ‘Aşk olmazsa gerçekleşemez.

Meşk için ‘aşk, olmazsa olmaz, en önemli şartdır ama yeterli değildir. Öğretici, öğrenicide fizîkî yeterlilikler (belki de üstünlükler)in yanı sıra, hâfıza gücü, zekâ, yeteneklilik-yatkınlık (çabuk kavrayabilme ve uygulayabilme yetisi), beceriklilik gibi genel kabûl şartları ile kendi özel uygulamalarına yönelik bâzı özel şartları da arar.

Önce öğrenicinin öğreticisini, sonra da öğreticinin öğrenicisini seçdiği bu yöntemde öğrenici, öğreticisi ile öğrenirken dönüşeceği bir yolculuğa çıkar. Öğretici, kendi meşkini tamâmladıkdan sonra deneyim sâhibi olmuş ve kendisine, öğrenicilere “meşk etme” izin ve yetkisi verilmiş kişidir.

Gelenekde, bire-bir (sâdece öğretici ve tek öğrenicisi ile) uygulanan bu yöntemde öğretici, anlatır, açıklar, yaparak gösterir; öğrenici ise dikkâtle dinler, izler ve taklîd ederek yapar. Öğretici, gereken uyarıları yapar, varsa yanlışları düzeltir. Bu esnâda kitap, defter, kalem kullanılmaz. Öğretici, her şeyi hâfızasında tutmakla yükümlüdür.

Öğrenici, (Öğreticinin yeterli göreceği ölçüde) biliyor-yapabiliyor hâle gelene kadar meşk devâm eder. Meşk esnâsında öğrenici, öğreticisiyle berâber çokça vakit geçirir, onun her hâlini görür, fark eder, hisseder ve günden güne onun gibi düşünmeye, onun gibi hissetmeye, onun gibi davranmaya ya‘nî ona benzemeye, onun hâliyle hâllenmeye başlar. Çünki hâl sârîdir, kişiden kişiye sirâyet eder.

Bu sâyede, bir yandan zamânın oluşturduğu doğal değişim ve dönüşümlere uyum sağlayan (onlara karşı direnmeyen), ancak meşk edilen alana özgü öz hâli (algılayış, düşünüş, hissediş ve yaşayış biçimini) koruyan ve kuşakdan kuşağa aktaran bir zincir oluşur. Meşk, bu öğretim ve aktarım zincirinin adıdır.

Öğreticide, öğrenicinin yeterli hâle geldiği kanâ‘ati oluşur oluşmaz meşk sona erer. Öğrenici, eksik olan son kıymetli şeyi, ya‘nî tecrübeyi ise meşkden sonra kendi kendine yapacağı yolculukla edinecekdir.

Meşkin en önemli özelliklerinden biri de uygulamanın ön plânda tutulması, teorinin ancak uygulamayı desteklemek için kullanılmasıdır. Çünki Meşkin amacı, öğreniciyi bilenden ziyâde yapabilen hâle getirmekdir. Merkezinde uygulamanın olduğu bu gelenekde, yapabilemeyen, bilen de sayılamaz. Uygulama teoriyi doğurur; ancak uygulamadan uzaklaşan teori, ancak yanlışlar doğurabilir.

Meşk yönteminde öğrenici, öğreticisi ile meşk ederken, öğretici de öğrenicisiyle meşk etmektedir; ya‘nî öğretici de öğrenici de ‘aynı ânda meşk etmektedirler. Çünki meşk ederken, öğretici de öğrenici de “Mutlak ve tek Öğretici’nin” öğrenicisi ve uygulayıcısıdırlar.